Tips van Anna over Place de la République
Anna zal nooit van Place de la Republique, het Plein voor de Republiek, gehoord hebben, want in de 18e eeuw heette dit plein nog Place du Chateau d’Eau. Letterlijk vertaald een waterkasteel, maar hier ging het om een fontein bewaakt door acht leeuwen. Toen was het een driehoekig pittoresk plein, nog niet de helft van de huidige oppervlakte. In 1854 werd het plein op de schop genomen door de ingrijpende stedenbouwkundige plannen van Baron Haussmann.
Anna zal het Place du Chateau d'Eau misschien gekend hebben om er water te halen. Alhoewel sommige huizen al stromend water hadden, gebruikten de meeste mensen de fontein aan dit plein om water te halen.
De oude leeuwenfontein staat hier niet meer, maar men vond hem te mooi om zomaar weg te gooien. Hij werd opgeknapt en pronkt tegenwoordig bij de ingang van Parc de la Vilette.
Vroeger dronken koeien hier hun laatste slokje water voordat ze het slachthuis betraden. Tegenwoordig is hier een technologiemuseum.
In 1854 werd het plein op de schop genomen door de ingrijpende stedenbouwkundige plannen van Baron Haussmann. Hij kreeg van Napoleon III de opdracht om Parijs beter toegankelijk te maken.
Aanleiding was de zoveelste bestorming van boze burgers. Napoleon wilde opstanden voortaan makkelijker neer kunnen slaan. Door het aanleggen van brede boulevards op de plaats van voorheen smalle, kronkelige straatjes, konden boze burgers geen barricades meer opwerpen. Bovendien kon het leger op deze brede straten zwaar geschut gebruiken en werden snelle troepenverplaatsingen mogelijk.
Voor de zekerheid werd er voor 3200 soldaten ook een hele grote kazerne gebouwd aan de Place de la République. In deze buurt woonden nogal veel heetgebakerde en ontevreden burgers, en dan konden de soldaten snel ter plekke zijn om opstanden de kop in te drukken.
Als je goed om je heen kijkt, kun je dit gebouw nog steeds herkennen.
Twee broers mochten in 1883 het Monument voor de République ontwerpen. Léopold Morice maakte de bovenkant: een groot beeld van Marianne, dat je nu nog steeds kunt zien. Broer Charles Morice ontwierp de onderkant van het monument. Joost vertelt daar meer over.
Op de sokkel vind je twaalf bronzen ‘hauts reliefs’, 3D-schilderijen die als een krant vertellen wat de belangrijkste politieke gebeurtenissen waren tijdens het leven van Anna.
De bekendste is die van 14 juli 1789, de bestorming van de Bastille. Links ervan, op 20 juni 1789, is de eed op de kaatsbaan: de afbeelding is gekopieerd van een schilderij van David (de schilder waar Anna werkte), die het nooit heeft afgemaakt.
Nogal controversieel is het schilderij van 13 prairial an 2 (ofwel 1 juni 1794, maar in die tijd gebruikte men een andere jaartelling). Het verbeeldt een zeeslag tussen de Engelse en Franse marine. Beide landen beweren (nu nog steeds) de winnaar te zijn, op dit schilderij zijn het overduidelijk de Fransen die de overwinning opeisen.
De onthoofding van koning Lodewijk de 16e of die van revolutieleider Robespierre kun je hier niet vinden. Dat ligt te gevoelig.
Het laatste ‘haute relief’ verwijst naar 14 juli 1880, toen ook al de nationale feestdag. Links, achter een boom, zie je ‘le petit genie de la Liberté’ dat je in het echt op de Place de la Bastille kunt vinden. Hier zijn Joost en Delphine naar de ondergelegen kelder afgedaald.
Ook Anna heeft het Square du Temple gekend: het park waar Delphine en haar opa af en toe heen wandelen. Het zag er in haar tijd wel heel anders uit. Toe stond hier een middeleeuws kasteel, het Europese hoofdkwartier van de Tempeliers.
In 1792 werd koning Lodewijk de Zestiende hier in Tour du Temple vastgehouden, samen met zijn vrouw en kinderen.
Het gezin werd niet alleen streng bewaakt, maar ook gepest en vernederd. Zo mochten ze geen bezoek ontvangen of kranten lezen, schrijfmateriaal werd afgenomen, en op den duur ook scharen en messen. De prinses van Lamballe, een hofdame die de familie vrijwillig vergezelde in de gevangenis, werd verminkt en vermoord. Haar hoofd werd op een piek gestoken en zo naar de Temple gevoerd om de koningin te kwellen.
Het laatste ritje van de koning was in 1793. Hij vertrok vanaf deze Tour du Temple naar de Place de la Révolution (tegenwoordig Concorde genoemd) alwaar hij onder luid applaus onthoofd werd.
Het kasteel werd daarna een bedevaartsoord voor burgers die fan van de koning bleven. Napoleon vond dat maar niks en liet het gebouw in 1808 afbreken. Toch bleven hardnekkige monarchisten langskomen. Zijn neef, Napoleon III, die in 1850 keizer werd, liet daarom ook al het overgebleven puin weghalen. Tegenwoordig kun je op de hoek van de rue Dupetit-Thouars et de la rue Gabriel-Vicaire alleen nog de contouren van de toren in de straatstenen terugzien.